Tijdlijn

VOLG ONS

WAARSCHUWING

Een aantal foto's of afbeeldingen op deze pagina zijn choquerend en pijnlijk. Ze roepen pikzwarte bladzijden uit de geschiedenis van racisme en discriminatie op. We hebben ervoor geopteerd ze toch te gebruiken omdat de werkelijkheid óók choquerend en pijnlijk was. Onze verontschuldigingen mocht u hieraan aanstoot nemen.

300.000 jaar geleden: Homo sapiens duikt op in een grot in Jebel Irhoud (in het huidige Marokko). De eerste 'moderne' mens.
4de eeuw v. Chr.: de Griekse filosoof Aristoteles ontwikkelt zijn klimaattheorie. Huidskleur verandert naargelang de plek waar je woont, beweert hij. Grieken zijn in zijn ogen superieur.
652: Arabieren ontvoeren zwarte Afrikanen en zetten hen in als slaven. (Deze praktijk zal pas in 1962 officieel eindigen.)
7de-9de eeuw: Oost-Europeanen uit de Balkan (Slaven) worden als lijfeigenen gebruikt. Het levert ons de term 'slaaf' op.
1096: eerste pogrom op Joden tijdens de Eerste Kruistocht.
15de eeuw: moslims en christenen cultiveren de vloek van Cham, de zoon van Noach die samen met zijn nakomelingen verstoten werd. Chamieten wonen volgens hun theorie in Afrika. Vanaf dan worden Afrikanen minderwaardig geacht.
1478: begin van de Spaanse Inquisitie tegen moslims en Joden.
1492: Christoffel Columbus arriveert in Midden-Amerika. Hij denkt dat hij in Indië zit en noemt de plaatselijke bevolking 'indianen'. Begin van het systematisch verjagen, uitmoorden en (later) in reservaten bijeendrijven van indianen.
1518: keizer Karel V officialiseert de slavenhandel tussen Afrika en Amerika.
1550: Portugese kolonialisten brengen de eerste slaven naar Brazilië. (Deze praktijk zal pas in 1888 eindigen, nadat er in totaal zo'n 3 miljoen slaven uit Afrika getransporteerd waren.)
Begin 17de eeuw: Britse en in mindere mate ook Nederlandse, Spaanse, Zweedse, Franse en Russische kolonisatie van Noord-Amerika.
1619: de eerste slaven uit Angola arriveren in Noord-Amerika.
1655: de Franse bijbelcriticus Isaac La Peyrère introduceert de theorie van de polygenese. Indianen, Chinezen en Afrikanen zouden niet afstammen van Adam en Eva, en minderwaardig zijn.
1660: Virginia keurt als eerste Amerikaanse staat slavernij goed. Seksuele omgang tussen mensen met verschillende huidskleur wordt bij wet verboden.
1758: de Zweedse zoöloog Carl Linnaeus deelt het leven op aarde in drie natuurrijken op: mineralen, planten en dieren. De mens klasseert hij onder de Viervoeters. Europeanen noemt Linnaeus intelligenter dan Afrikanen.
1765: de Franse filosoof Voltaire noemt Joden verwerpelijk en acht 'negers' maar net iets hoger dan apen.
4 juli 1776: 13 Amerikaanse staten roepen eenzijdig hun onafhankelijkheid uit.
1776-1804: de noordelijke staten van de Verenigde Staten schaffen de slavernij af.
1779: de Duitse antropoloog Johann Friedrich Blumenbach deelt de mensheid op in vijf soorten: Kaukasisch (wit), Mongools (geel), Amerikaans (rood), Ethiopisch (zwart) en Maleis (bruin). Afrikanen staan volgens hem 'dichter bij de aap dan andere mensen'.
1831: de Duitse filosoof Georg Wilhem Friedrich Hegel stelt dat zwarte Afrikanen zich nog maar in het eerste stadium van ontwikkeling bevinden.
1833: de Amerikaanse president Jackson keurt de Indian Removal Act goed. Indianen worden verplicht om in reservaten te gaan leven.
1835: de Franse politieke filosoof Alexis de Tocqueville verdedigt de slavernij in De la démocratie en Amérique. Hij acht zwarten en indianen ondergeschikt aan witte Amerikanen.
1857: de zwarte slaaf Dred Scott wordt door het federale Hooggerechtshof van de Verenigde Staten in het ongelijk gesteld in een proces waarin hij zijn vrijlating had geëist.
1860: het aantal Afrikaanse slaven in Amerika bedraagt intussen meer dan 3 miljoen. In de hele wereld is er sprake van meer dan 12 miljoen slaven, voornamelijk afkomstig uit Afrika.
1861-1865: Amerikaanse Burgeroorlog, waarbij het Noorden, de Unie, vecht tegen het separatistische Zuiden, de Confederatie. De inzet is onder meer het afschaffen/in stand houden van de slavernij. De Unie wint.
1863: Uitvaardiging door president Lincoln van de Emancipation Proclamation: ruim 3 miljoen zuidelijke slaven worden tot vrije burgers uitgeroepen.
15 april 1865: Abraham Lincoln wordt vermoord.
18 december 1865: de slavernij wordt via het Dertiende Amendement officieel afgeschaft in de Verenigde Staten. Kort daarna worden het Veertiende en Vijftiende Amendement goedgekeurd, die in gelijkwaardig burgerschap voorzien voor (bijna) alle Amerikanen en discriminatie bij verkiezingen verbieden.
1865: oprichting in de staat Tennessee van de Ku Klux Klan.
Jaren 1870: 7 van de 11 staten van de voormalige zuidelijke Confederatie verklaren hun eigen rassenwetten ongrondwettelijk.
1871: de Engelse autodidact Charles Darwin schrijft in Descent of man dat indianen en 'negers' ondergeschikt zijn aan Europeanen en andere witten.
1877-1965: 'Jim Crow-wetten', genoemd naar een typetje uit minstrel shows, verankeren segregatie wettelijk in meerdere staten.
1878: de Britse ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley omschrijft Afrikanen in Through the dark continent als 'primitieve wilden'.
1879: de Duitse liberale politicus Heinrich von Treitschke roept 'Die Juden sind unser Unglück!' De algemene teneur in Duitsland wordt anti-Joods.
1883: de Britse statisticus Francis Galton introduceert de eugenetica die in de daaropvolgende decennia in de Verenigde Staten en nazi-Duitsland zal worden gehanteerd om sterilisatiepraktijken toe te passen op respectievelijk Afro-Amerikanen en Joden en zigeuners.
1884-1885: op de Conferentie van Berlijn verdelen West-Europese staten het continent Afrika onder elkaar. De Belgische koning Leopold II eigent zich persoonlijk Kongo-Vrijstaat toe. Hij verdient er flink aan door de opbrengsten van de rubberplantages. In het wingebied wordt een terreurbewind geïnstalleerd, waarbij volop gefolterd en gemoord wordt.
1896: het Amerikaanse federale Hooggerechtshof bevestigt de bestaande segregatiewetten in openbaar vervoer en onderwijs.
Eind 19de eeuw: toename van het aantal lynchpartijen van zwarten door de Ku Klux Klan.
Begin 20ste eeuw: massale aankomst in de Verenigde Staten van immigranten uit Ierland, Italië, Mexico, en Latijns-Amerikaanse en Aziatische landen. Zij worden slecht behandeld.
1901: de Amerikaanse president Theodore Roosevelt doopt zijn ambtswoning om tot Witte Huis, in een poging om tegemoet te komen aan de racisten in zijn land.
1905: het Verenigd Koninkrijk voert in zijn kolonie Zuid-Afrika de General Pass Regulations Act in. Zwarte burgers hebben geen stemrecht, hun bewegingsvrijheid wordt beperkt.
1908: Leopold II ziet zich verplicht Kongo-Vrijstaat te verkopen aan de Belgische staat. In 23 jaar tijd is het aantal Congolezen gedaald van 20 tot 8 miljoen. Een genocide.
1921: in de Amerikaanse stad Tulsa ontstaan rellen nadat een zwarte schoenpoetser ten onrechte beschuldigd wordt van aanranding van een witte liftbediende.
1925: Adolf Hitler schrijft Mein Kampf.
1931: Zuid-Afrika wordt onafhankelijk.
1933: Hitlers partij NSDAP wint de verkiezingen in Duitsland. Conservatieve partijen besluiten hem tot kanselier te benoemen. Na de door de nazi's zelf aangestoken brand in de Reichstag schaft Hitler alle andere partijen af.
1935: Wereldtentoonstelling in Brussel. Congolezen worden er in een nagebootst dorp voorgesteld als primitieve inboorlingen. Tientallen sterven van ontbering of ziekte.
15 september 1935: de rassenwetten van Neurenberg worden goedgekeurd. Zij vormen een legitimatie voor de nazi's om Joden het staatsburgerschap te ontnemen. Dit zal tijdens de Tweede Wereldoorlog uitmonden in de Holocaust.
1945-: na de Tweede Wereldoorlog wordt Amerikaanse GI's de mogelijkheid geboden om tegen een spotgoedkope prijs een huis te kopen in suburbia. Zwarte kandidaat-kopers worden geweerd.
1945-: de Ku Klux Klan beleeft een derde heropleving. Lynchpartijen worden zeldzamer, ze worden vervangen door drive-by shootings.
1948: Artikel 14 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens stipuleert: 'Eenieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging.'
1948: de Nasionale Party wint de verkiezingen in Zuid-Afrika. De Kleine apartheid wordt ingevoerd: gemengde huwelijken en interseksuele relaties worden verboden.
Jaren 50: Eerste gastarbeiders uit Italië, Spanje en Turkije arriveren in België. Later komen daar ook Marokkanen bij. Op tien jaar tijd migreren er 250.000 mensen naar ons land.
1954: in de Brown v. Board of Education-rechtszaak beslist het federale Hooggerechtshof in de Verenigde Staten de segregatie in het onderwijs ongrondwettelijk te verklaren.
1955: de veertienjarige zwarte jongen Emmett Till wordt in de staat Mississippi ten onrechte beschuldigd van het proberen verleiden van een witte vrouw. Hij wordt door twee mannen gefolterd en gedood. De twee worden door een volledig witte jury vrijgesproken.
1 december 1955: de zwarte vrouw Rosa Parks weigert haar plaats af te staan op een bus in Montgomery, Alabama. De geweldloze dominee Martin Luther King Jr. gaat over tot een boycot van het openbaar vervoer.
1957: in Little Rock, Arkansas, worden negen zwarte scholieren op weg naar school aangevallen door een menigte van 1000 betogers. Het leger moet de 'Little Rock Nine' beschermen.
1958: op Expo 58 worden opnieuw Congolezen 'tentoongesteld' in een nagebootst dorp. In de marge van de wereldtentoonstelling vergadert een 500-tal 'évolués' over de toekomst van Congo.
1959: in Zuid-Afrika wordt de Grote apartheid ingevoerd. Zwarte burgers worden in townships ondergebracht, er komt een segregatie binnen de hele samenleving.
1960: er wordt een internationale diplomatieke, economische, culturele en academische boycot uitgevaardigd tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime.
30 juni 1960: Congo wordt onafhankelijk. In zijn afscheidsspeech benadrukt koning Boudewijn 'het genie van Leopold II'. De Congolese premier Patrice Lumumba hekelt daarop het koloniale regime.
18 januari 1961: minder dan zeven maanden na zijn ophefmakende toespraak wordt Lumumba met goedkeuring van de hoogste Belgische kringen vermoord.
13 oktober 1961: de Burundese nationalistische minister-president Prins Louis Rwagasore wordt met goedkeuring van de hoogste Belgische kringen vermoord.
1962: ANC-leider Nelson Mandela wordt gearresteerd. In 1964 wordt hij tot levenslang veroordeeld.
28 augustus 1963: Martin Luther King spreekt op het einde van een Mars op Washington een menigte van 250.000 deelnemers toe. 'I have a dream...'
2 juli 1964: de Amerikaanse president Johnson ondertekent de Civil Rights Act, die zwarte burgers gelijke rechten garandeert.
1965-: Eerste gevallen van openlijk racisme tegenover gastarbeiders in België. Bordjes met 'Verboden voor vreemdelingen' of 'Verboden voor Noord-Afrikanen' duiken op.
21 februari 1965: de zwarte activist Malcolm X wordt vermoord door leden van de militante Nation of Islam, een organisatie waar hij het gezicht van was, maar waar hij een tijdje voordien was weggestuurd.
4 april 1968: Martin Luther King Jr. wordt in Memphis, Tennessee vermoord.
20 april 1968: de Britse conservatieve politicus Enoch Powell houdt zijn 'Rivers of blood'-toespraak, waarin hij zijn landgenoten verwittigt voor omvolking vanwege het groeiende aantal zwarte burgers.
16 oktober 1968: de Amerikaanse atleten Tommie Smith en John Carlos brengen tijdens de 200 meter-ceremonie op de Olympische Spelen in Mexico Stad de Black Powergroet, uit protest tegen racisme en discriminatie in hun land. Het Black Powerprotest vloeide voort uit de Black Pantherbeweging.
Jaren 70: de Vlaamse Militantenorde, VMO, en het Front de la Jeunesse richten zich tegen de migranten in België.
1974: In België wordt een migratiestop afgekondigd wegens de oliecrisis en een opstoot van werkloosheid.
1978: Karel Dillen wordt als enige volksvertegenwoordiger verkozen op de kartellijst Vlaams Blok.
30 juli 1981: de antiracismewet wordt in België goedgekeurd.
1984: de regering-Thatcher keurt de Evidence Act goed, die de politie toelaat het 'stop-and-search'-principe toe te passen. Daarbij wordt volop aan ethnic profiling gedaan.
1988: Vlaams Blok wordt bij de gemeenteraadsverkiezingen de derde grootste partij in Antwerpen.
1990: de Zuid-Afrikaanse president Frederik Willem de Klerk heft het bestaansverbod van het ANC op. Op 11 februari komt Nelson Mandela vrij.
1991: de politie van Los Angeles treedt hardhandig op tegen de zwarte taxichauffeur Rodney King. Een amateurfilmpje wordt wereldwijd op tv getoond. De vrijspraak voor de vier agenten een jaar later leidt tot hevige rassenrellen.
24 november 1991: 'Zwarte zondag'. Vlaams Blok breekt in heel Vlaanderen door.
6 juni 1992: Vlaams Blok stelt haar 70-puntenplan voor, dat onder meer voorziet in de terugkeer van eerste-, tweede- en derdegeneratie-immigranten.
1993: in de buurt van Londen wordt de zwarte jongen Stephen Lawrence doodgestoken. De daders gaan vrijuit.
27 april 1994: eerste vrije, multiraciale verkiezingen in Zuid-Afrika. ANC is de grote winnaar, Nelson Mandela wordt op zijn 75ste president. Hij laat een Waarheids- en Verzoeningscommissie oprichten om de misdaden onder het apartheidsregime te bestuderen. De meeste daders krijgen amnestie.
1994: in het boek The bell curve poneren de auteurs Richard Herrnstein en Charles Murray dat er intelligentieverschillen zijn tussen de witte en zwarte bevolking van de VS.
2000: Vlaams Blok wordt gedagvaard door het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding en de Liga voor Mensenrechten vanwege inbreuken tegen de antiracismewet.
26 juni 2000: president Clinton stelt de tussentijdse resultaten van het menselijkgenoomproject voor. Alle menselijke wezens zijn voor 99,9% identiek. Conclusie: er is maar één menselijk ras.
2004: het Hof van Beroep in Gent veroordeelt in april drie vzw's van Vlaams Blok voor inbreuken tegen de antiracismewet. De partij gaat in cassatie. Bij Vlaamse verkiezingen in juni stemt één op vier Vlamingen, bijna een miljoen kiezers, voor Vlaams Blok. In het najaar wordt de uitspraak bevestigd door het Hof van Cassatie. Vlaams Blok wordt Vlaams Belang.
11 mei 2006: Hans Van Themsche vermoordt de Malinese au pair Oulematou Niangadou en de tweejarige kleuter Luna Drowart. Hij bekent racistische motieven.
4 november 2008: Barack Obama wordt verkozen tot eerste zwarte president van de Verenigde Staten.
26 februari 2012: de zwarte jongen Trayvon Martin wordt doodgeschoten door een lid van de buurtwacht van Sanford, Florida. De jury spreekt George Zimmerman vrij. Op sociale media wordt de hashtag 'BlackLivesMatter' gelanceerd.
17 juli 2014: de zwarte tuinder Eric Garner sterft op Staten Island, New York, onder de knie van een witte agent, nadat hij vergeefs elf keer 'I can't breathe' heeft geroepen.
17 juli 2015: neonazi Dylann Roof vermoordt 9 zwarten in een kerk in Charleston, South Carolina. Als motief geeft hij op dat hij een rassenoorlog wilde beginnen.
2018: 9 leden van de extreemrechtse jongerenbeweging Schild & Vrienden worden in verdenking gesteld van racisme en antisemitisme.
10 november 2019: in de Limburgse gemeente Bilzen wordt een toekomstig asielcentrum in brand gestoken. Drie extreemrechtse verdachten worden aangehouden.
25 mei 2020: de 46-jarige zwarte man George Floyd sterft in Minneapolis, Minnesota, onder de knie van een witte agent, nadat hij herhaaldelijk 'I can't breathe' heeft geroepen. Agent Derek Chauvin wordt tot 22,5 jaar cel veroordeeld.